KRÓTKI PRZEWODNIK WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNY

PROBLEM NIKOTYNOWY

Palenie tytoniu, e-papierosów – nikotynizm, jest nałogiem wywołanym przez dwa podstawowe wzajemnie oddziałujące na siebie uzależnienia: farmakologiczne od nikotyny i behawioralne.

Uzależnienie farmakologiczne – jest związane z koniecznością utrzymania odpowiedniego, wyższego u palacza tytoniu, poziomu nikotyny w surowicy krwi. Jest związane z powstawaniem tolerancji oraz objawami odstawienia (abstynencyjnymi).

Tolerancja, to konieczność podawania coraz większych dawek w celu otrzymania takiego samego efektu.

Gdy pojawia się tolerancja farmakologiczna, odstawienie lub znaczne zmniejszenie poziomu nikotyny doprowadza do objawów odstawienia (abstynencyjnych). Brak nikotyny w organizmie palacza jest przez niego negatywnie odczuwany (uzależnienie psychiczne).

Uzależnienie powoduje, że palacze nie mogą wyjść z nałogu ze względu na odczuwanie przyjemności, uspokojenia lub pobudzenia w czasie palenia.

Systematyczne wprowadzanie do organizmu związków chemicznych zawartych w papierosie lub e-papierosie powoduje zmiany w jego metabolizmie, czyli przemianach tkankowych organizmu.

Na skutek porażenia komórek nerwowych, czyli synaps, człowiek palący odczuwa stan lekkiej euforii, poczucie ulgi i ukojenia. To właśnie psychiczne odczucie ulgi sprawia, że palacz tak łatwo sięga po następne papierosy.

Na początki palenia pojawia się faza uzależnienia psychicznego, następnie systematyczne palenie wytwarza uzależnienie fizyczne.

Uzależnienie behawioralne – jest bardziej złożonym uzależnieniem i zależy od czynników psychologicznych, środowiskowych i społecznych. Jest związane ze zmiennością zachowań osoby palącej. Odruch warunkowy pojawia się między innymi na skutek czynników wewnętrznych (stres) oraz z zewnętrznych, środowiskowych (proponowanie papierosa przez otoczenie).

Czynniki zewnętrzne wpływające na uzależnienie od nikotyny:

• chęć zaimponowania rówieśnikom, otoczeniu;

• dodawanie sobie pewności siebie, imponowanie środowisku;

• ciekawość;

• przekora, bunt przeciwko autorytetom;

• chęć naśladowania innych;

• przykład bliskich, w tym rodziców;

• przyjemność, chęć odprężenia;

• frustracje, niepowodzenia życiowe;

• zmniejszenie nadmiernego apetytu.

Objawy abstynencyjne:

• chęć zapalenia papierosa, e-papierosa;

• trudność w koncentracji;

• nadmierna senność lub bezsenność;

• depresja;

• frustracja, agresja, drażliwość;

• lęk, niepokój;

• wzrost apetytu, przyrost masy ciała;

• zwolnienie akcji serca, spadek ciśnienia;

• bóle głowy, dolegliwości żołądkowe.

Palenie tytoniu przyczynia się do:

• zawału serca;

• udaru mózgu;

• nadciśnienia tętniczego;

• raka płuc, przełyku, gardła.

Palenie bierne – występuje kiedy palacze narażają na choroby nie tylko siebie, ale także inne osoby przy których palą papierosy, w tym e-papierosy. Szkodliwy wpływ dymu tytoniowego może powodować występowanie u nich ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego.

Sposoby leczenia uzależnienia od nikotyny:

• samodzielne próby zerwania z nałogiem;

• psychoterapia (metoda pozytywnego wzmocnienia lub metoda awersyjna);

• farmakologia;

• zastępcza terapia nikotynowa;

• niestandardowe metody leczenia (akupunktura, hipnoza, biorezonans).

   

   

Polecamy:

1. Artykuł – D. Górecka - „Metody odzwyczajania od palenia tytoniu”, Służba Zdrowia, Nr 46-47, czerwiec 2000 r.;

2. Pozycję książkową – W. Zatoński – Jak rzucić palenie”, 2005 r. tam znajdziecie także Test stopnia uzależnienia od tytoniu.